موسسه راهبردی دیده بان، در مقدمه کتاب معماری اطلاعات آمده است:
حیات در قرن بیست و یکم و عصر اطلاعات، اندیشکدههای پیشرفته را پویاتر از همیشه نموده است، تا آنجا که گسترهی این نهادها آنچنان وسیع گشته که اولویتبندی در آن لازم میانگارد. در حقیقت، تصمیمگیری در حوزههای متفاوت تا حد وافری مرهون اطلاعاتی است که به سیاستمداران ارائه میگردد و همین اطلاعات است که مبنای تصمیمگیری را تشکیل میدهد. بنابراین، سخن از ضرورت تحلیل صحیح اطلاعات بدیهی بوده و گام بعدی که تحلیل ساختارمند اطلاعات است، مهم مینماید.
روشها بهعنوان سیستمهای نگهدارندهی نظم و مدونسازی اقدامات پدید میآیند. روشها همان حرفههایی هستند که با حفظ عقلانیت جمعی متخصصان و ایجاد استانداردهای لازم، جمعآوری و برآورد آن دانش را میسر میسازند. این روشها با قوانین مشتق شدهی درونی و بیرونی، استانداردهای اخلاقی و حرفهای، نیازمندیهای مستمر آموزشی و اعتباردهی به رویهها متمایز میشوند. تا آنجایی که تحلیل اطلاعات فاقد این ویژگیها باشد، پاسخ این پرسش که آیا تحلیل اطلاعاتی یک روش است؛ لزوماً منفی خواهد بود.
سنگه در کتاب سال 1990 خود تحت عنوان پنجمین روش: هنر و فن سازماندهی دانش به توسعهی مفهوم مدیریت دانش پرداخت و روش سادهای برای درک، سازماندهی و حفظ اطلاعات از حیث پرداخت و روش سادهای برای درک، ساماندهی و حفظ اطلاعات از حیث پرداختن به سازمانهای یادگیری و دانش به دست داد. او سازماندهیهای دانش را بهعنوان فضاهایی تعریف کرد که در آن «افراد همواره قابلیتهای خود را برای خلق نتایج مورد انتظار توسعه میدهند، جایی که شیوههای فراگیر و بدیع تفکر پرورش مییابند، جایی که آرمان جمعی آزادانه جلوه میکند و جایی که افراد مستمراً یاد میگیرند متفقاً به کلیت مسائل بیندیشند.
ارزش وجود مدیریت دانش برای سازمانهای تحلیلی غیرقابلانکار است. پیامدهای غیرقابلانتظار به شکل مشابهی هم در حوزهی امنیت ملی و هم در بخشهای تجاری غیرقابلقبول هستند. برای جلوگیری از وقایع غافلگیرکننده، سازمانها - و کارشناسان آنها – میبایست مستمراً خود را با حرکت و عزم در مسیر آنچه ویک از آن نام میبرد؛ یعنی آگاهی از اسباب و موجبات پیشپنداری رها سازند. بهزعم ویک، آگاهی نوعی کارکرد ذهنی بهحساب میآید که بهوسیلهی روزآمدسازی و عمق بخشیدن به تفاسیر ممکن و فزآینده از زمینهها، مشکلات و چارهجوییها متمایز و مشخص میگردد.
درنتیجه، برای تبدیلشدن به یک سازمان دانشمحور، تحلیل اطلاعاتی نهتنها میبایست به شکل بهتری معلومات ضمنی در اختیار تحلیلگران را مدیریت کند، بلکه همچنین ضروری است با ایجاد شرایط مناسب به ترغیب یادگیری مستمر اهتمام ورزیده و امکان مواجهه با ایدههای جدید و رویههای کاری انعطافپذیری که منجر به استقرار روشهای تفکر بدیع و اشکال مختلف همکاری میشود را فراهم نماید.
در فضای سیاستزده، تحلیلگران به مسائلی میپردازند که یا موردعلاقهی آنها بوده یا مسائل به اصطلاح بیخطری هستند. به دیگر سخن، مسائلی را که مقامات سیاستگذار طلب میکنند، غالباً مشخص، دارای ضربالاجل زمانی و عملیاتی هستند و بعضاً به نظر میرسد تحلیل اطلاعاتی نشأتگرفته از هیچ مسئلهای نیست و این دقیقاً شبیه به تمام سرمقالات روزنامههایی است که میخوانیم که پس از خواندن مقاله به این فکر فرو میرویم و از خود میپرسیم: «اگر این پاسخ است، پس سؤال چیست؟» بدتر از این، هر چه که تحلیلگران بیشتر میکوشند تا تحلیل را با نیازهای سیاستگذاران تطبیق دهند، خود را بیشتر در معرض سیاستزدگی قرار میدهند.
کالبد شکافی سیاستزدگی، نقطه آغازین خوبی محسوب میشود. جان گانون سیاستزدگی را این گونه تعریف میکند: «تحریف تعمدی تحلیل اطلاعات برای برآورده ساختن درخواستهای سیاستگذاران و مدیران اطلاعاتی». این تعریف میتواند دامنهی شمول خود را تا حدی گسترش دهد؛ «وفاداری به نگرشها و نتایجی در فرآیند تحلیل اطلاعات یا تعامل با سیاستگذاران که دیگر شواهد و دیدگاهها را پوشانده یا آنها را از دید دیگران میپوشاند.»
سخن در این است که تحلیل ساختارمند اطلاعات میبایست از سیاستزدگی به دور باشد و تکنیکهای ساختارمند این ویژگی را به طور کامل در خود دارند.
تحلیل اطلاعات در شرایط عدم قطعیت محصول رفتار سیستمهای پیچیده، برآیند تعاملها یا عناصر در سطح داخلی و بیرونی و بدون جهتدهی یک مرکز کنترلکننده است. بنابراین یکی از ویژگیهای مهم عدم قطعیت، ناگهان ظهوری است که در آن رابطه و تعامل پدیدهها از نوع خطی و پیشبینیپذیر نیست. در چنین وضعیت آشفتگیای که در اثر چنین تغییری در سیستم ایجاد شده است، نسبت به ترمیم تقاضاهای هم ساز اقدام مینماید.
بر همین اساس، نوشتار پیشرو با تأکید بر روشهای ساختارمند اطلاعات درصدد تشریح کاربست تکنیکهای صحیح در تحلیل اطلاعات است. این تکنیکها فارغ از ویژگیهایی نظیر: دوری از سیاستزدگی و همچنین ارایهی راهکار در شرایط عدم قطعیت، آنچنان از وجاهت برخوردار است که در سطح جامعهی تصمیمگیران نیز قابلیت خدشه به آن به حداقل میرسد.
برای تهیه ی کتاب می توانید با شماره 88538938 تماس حاصل فرمایید و یا برای سفارش به شماره ۵۰۰۰۲۴۱۲۵۶ پیامک بزنید.