به گزارش موسسه راهبردی دیده بان شاید زمانی که در تابستان 2014 میلادی برای اولین بار نام گروهک تروریستی داعش (دولت اسلامی عراق و شام) بر روی زبان ها افتاد کمتر کسی گمان می کرد با گذشت 6 سال هنوز نام این گروهک تروریستی در رسانه های اقصی نقاط جهان شنیده شود و در باره آن صحبت شود.
گروهکی که ریشه های پیدایش آن را باید در سال های گذشته جستجو کرد زمانی که شخصی به نام «ابومصعب الزرقاوی» که از اعضای گروهک القاعده بود در سال 1999 گروهی را تحت عنوان توحید و جهاد در عراق پایه گذاری کرد که به « القاعده عراق » معروف شد و از درون این سازمان گروهک تروریستی داعش در سال 2006 به وجود آمد.
به مدت 8 سال این گروه با حمایت کامل دولت های غربی از جمله آمریکا و اسرائیل به صورت پنهانی و مخفیانه به رشد خود ادامه داد تا مهیای اجرای ماموریت های محوله از سوی اربابان خود شود. با شروع تابستان 2014 گروهک داعش ادعای خلافت جهانی خود را اعلام کرد و پس از آن با کمک های بی دریغ دول غربی توانست قسمت های وسیعی از کشورهای عراق و سوریه و هم چنین بخش هایی از لیبی، کشورهای غرب آفریقا، اردن ، افغانستان و ..... به تصرف خود درآورد و در بسیاری از کشورها دست به عملیات تروریستی بزند. داعش در آن برهه زمانی از انجام هیچ نوع جنایت و وحشی گری اباء نکرد که شرح آن مفصل است اما پس از شکل گیری هسته های مقاومت در کشور عراق به رهبری و فداکاری شهدای گرانقدر بویژه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس شکست های این گروهک شروع شد تا اینکه نهایتا در اواخر سال 2017 با سقوط آخرین قلعه داعش در نقطه مرزی ابوکمال بین عراق و سوریه پایان رسمی سیطره این شجره خبیثه و ملعونه توسط سردار شهید حاج قاسم سلیمانی اعلام شد. پس از نابودی هسته های اصلی گروهک و هم چنین هلاکت سرکرده آن ابوبکر البغدادی ،دولت های غربی و در راس آنها آمریکایی که خود پایه گذار و حامی اصلی این گروهک بودند به تکاپو افتادند تا بتوانند این گروه شکست خورده و از کارافتاده خود را جان دوباره ای ببخشند تا به وسیله آن هدف های شوم خود را در منطقه خاور میانه به پیش ببرند. مهم ترین اولویت آمریکایی ها انتخاب زمین بازی جدیدی برای کودک تربیت یافته شان بود چرا که پس از شکست داعش در منطقه غرب آسیا خصوصا در عراق و سوریه دیگر امکان ساماندهی تروریست ها در آنجا نبود. به همین خاطر آنها با چرخش نگاه خود به سمت شرق، آسیای میانه را به عنوان جولانگاه جدید این گروهک تروریستی انتخاب کرده اند و در تلاش هستند هسته های باقیمانده تروریست ها و هم چنین تروریست های دربند را از عراق و سوریه منتقل کنند تا داعش بتواند به حیات خود ادامه دهد. اما سئوال مهم این است چرا آسیای میانه ؟
آسیای میانه سرزمین پهناوری است که از موقعیت ژئوپلتیکی بالایی برخوردار است این منطقه که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در ابتدای دهه 90 میلادی نامش برسر زبان ها افتاد از شمال به روسیه از جنوب به ایران و افغانستان از شرق به چین و از غرب به دریای خزر متصل می شود شامل کشورهای قزاقستان،تاجیکستان،ازبکستان،قرقیزستان، و از همه مهم تر افغانستان می شود .
دلایل بسیاری وجود دارد که می تواند به فهم چرایی انتقال داعش به این منطقه کمک کند که عبارتند از:
اولا این منطقه کشورهای استقلال یافته از شوروی سابق هستند که از لحاظ قدرت سیاسی و اقتصادی ضعیف هستند و بدون حمایت قدرت های جهانی مانند روسیه و آمریکا نمی توانند با مخاطرات امنیتی شان مقابله کنند بنابراین به کمک قدرت ها احتیاج دارند و آمریکایی ها با وقوف بر این نکته به دنبال این هستند که با امضاء قرارداد های امنیتی با کشورهای این حوزه هم بتوانند تعداد نیروهای خود را در این منطقه افزایش دهند و هم به نفوذ خود بیفزایند. نکته مهم دیگری که حائز اهمیت است این است که منطقه آسیای میانه مرز مشترک طولانی با روسیه دارد و آمریکایی می خواهند به وسیله بسط و گسترش تفکرات سلفی و تکفیری و افزایش حضور گروهک های تروریستی مانند داعش بحران های امنیتی را متوجه روسیه کنند تا از این طریق به روس ها ضربه بزنند که ناگفته نماند در طی مدت اخیر شاهد چندین عملیات تروریستی در خاک روسیه بوده ایم که توسط سرویس های اطلاعاتی روسیه ناکام مانده اند. نکته دیگر اینکه بیشتر جمعیت این منطقه را مسلمانان تشکیل می دهند و این پتانسیل برای گروهک داعش با تفکرات افراطی اش وجود دارد که در سایه وجود فساد،فقر،بیکاری و اقتصاد ضعیف کشورهای منطقه بتواند با ارائه یک تصویر جدید از خلافت اسلامی خود جوانان این کشورها را به سوی خود جذب کند .
اما مهم ترین دلیل؛ افغانستان؛ کشوری که از مدت ها پیش به عنوان پایگاه اصلی دو گروه تروریستی مادر به نام های القاعده و طالبان شناخته می شده است. گروه هایی که از دل آنها ده ها و شاید هم صدها گروهک دیگر تولد یافته اند. و هم چنین خود آمریکایی ها که از حدود 20 سال پیش تا کنون در این کشور حضور دارند و باعث رشد تروریسم و افراط گرایی در افغانستان شده اند. اکنون هم آمریکایی ها که افغانستان را محمل مناسبی می بینند در صدد هستند تا با انتقال تروریست های شکست خورده داعشی در عراق و سوریه به افغانستان هم بتوانند ادعای « ولایت خراسان » داعش را تحقق ببخشند و جان تازه ای به تروریست ها بدهند و هم با حمایت کامل از آنان زمینه ساز نفوذ بیشتر تفکرات سلفی و تکفیری در همسایگان افغانستان شوند تا در ادامه منجر به حضور فیزیکی عناصر تروریست در کشورهای آسیای میانه شوند.
با این اوصاف به نظر می رسد منطقه آسیای میانه را می توان به عنوان جولانگاه جدید و میدان فعالیت عناصر باقی مانده داعش به حساب آورد. آمریکایی ها نیز با نقشه چینی و صرف هزینه های هنگفت علاوه بر استمرار حضور خود در افغانستان سعی در گسترش تروریسم از افغانستان به کل آسیای میانه را دارد تا بتواند علاوه بر توجیه امنیتی حضور خود در افغانستان نفوذ خود را در کشورهای همسایه نیز افزایش دهدو در نهایت امر مخاطرات امنیتی را متوجه کشورهای مانند ایران،چین و روسیه بکند.
