تحلیل بین الملل؛
نقطه بن بست در گذرگاه دوستی آنکارا واشنگتن

به گزارش دیده بان، اختلاف ترکیه با آمریکا بر سر اعلام مواضع واشنگتن نسبت به حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه (PYD) تا حدی بالا گرفت که دیروز سه شنبه وزارت امور خارجه ترکیه برای اعلام مراتب نارضایتی خود نسبت به اظهارات اخیر «جان کربی» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، سفیر آمریکا را احضار کرد.

واقعیت ماجرا از این قرار است که که کربی در سخنرانی مطبوعاتی روز دوشنبه خود خطاب به دولت آنکارا گفت: ما آنگونه که شما می گویید، حزب اتحاد دموکراتیک کردها را یک گروه تروریستی به حساب نمی آوریم. البته می دانیم که ترکیه نظر مخالفی دارد و این موضع را درک می کنیم. اما واقعیت آن است که حتی بهترین دوستان هم بر سر همه مواضع با یکدیگر اتفاق نظر ندارند.

دولت آنکارا ادعا می کند که حزب اتحاد دموکراتیک کردها و «وای پی جی» که حکم شاخه نظامی آن را دارد به حزب منحله کارگران کردستان (پ ک ک) وابسته هستند و به همین لحاظ باید در شمار گروه های تروریستی قرار بگیرند.

با این حال، کربی ضمن تایید ملاقات «جان باس» سفیر آمریکا با مقامات ترکیه همچنان بر درستی مواضع اتخاذ شده از سوی واشنگتن تاکید کرد و گفت: هیچ چیز در سیاست آمریکا تغییر نکرده است.

ائتلاف آمریکایی به اصطلاح مبارزه با داعش از زمان تشکیل در سپتامبر سال ۲۰۱۴ میلادی رابطه مداومی با شاخه نظامی حزب اتحاد دموکراتیک کردها داشته که سعی می کنند به نوبه خود مانع از پیشروی داعش در خاک سوریه شوند.

چرایی مخالفت ترکیه با مواضع آمریکا در قبال کردها

احضار سفیر آمریکا از سوی مقامات دولت آنکارا پس از آن صورت می گیرد که «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه هفته گذشته خشم خود را در قبال ملاقات یک هیات بلندپایه از مقامات آمریکایی با اعضای وای پی جی – شاخه نظامی حزب اتحاد دموکراتیک- ابراز داشت. این گروه در حال حاضر کنترل شهر کردنشین «کوبانی» سوریه را بر عهده دارد.

وی در بیان اعتراض خود خطاب به مقامات واشنگتن گفت: آیا شما پ ک ک را به عنوان یک گروه تروریستی قبول دارید؟ پس اگر جواب آری است چرا حزب اتحاد دموکراتیک کردها و شاخه نظامی آن را در لیست تروریستی خود جا نمی دهید.

دلیل اصلی مخالفت اردوغان با احزاب کرد سوریه آن است که مبادا آنها با حمایتی که از واشنگتن دریافت می کنند به فکر تشکیل منطقه خودمختار در سوریه مشابه آنچه که الان در شمال عراق وجود دارد بیافتند چرا که به این ترتیب احساسات جدایی طلبانه می تواند در حرکتی دومینو وار به کردهای ترکیه هم انتقال یابد. حال آنکه در اصل ماجرا، رئیس جمهوری ترکیه به جای آنکه شهروندان کرد این کشور را با تساوی و عدالت به حفظ انسجام کشور ترغیب کند، به سلاح جنگ، خشونت و محرومیت روی آورده است.

در ادامه واکنش تند مقامات آنکارا به دیدارهیات آمریکایی با سران شاخه نظامی حزب اتحاد دموکراتیک کردها، دیروز سه شنبه «مولود چاوش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه هم با تکرار مواضع اردوغان گفت: کشورهای متحد و دوست ما باید تصمیم خود را در خصوص گروه های تروریستی بگیرند.

وی در همین راستا تصریح کرد: آیا ما در مبارزه با داعش یا گروه های تروریستی شریک هستیم.

چاوش اوغلو با طرح این ادعا که حزب دموکراتیک کرد سوریه نیز یک گروه تروریستی است، افزود: مبارزه با تروریسم بدین صورت امکان ندارد.

این در حالیست که کربی هرگونه حمایت تسلیحاتی آمریکا از کردهای سوریه را رد کرده و می گوید که آمریکا فقط به آنها در امر مبارزه با داعش پشتیبانی هوایی ارائه می دهد.

وی در عین حال، تاکید کرد که آمریکا برای رعایت دوستی با ترکیه حاضر است برای رفع دغدغه های این کشور به بحث و تبادل نظر بپردازد.

موضع متفاوت روسیه در قبال احزاب کرد سوریه

نگرانی اردوغان در قبال کردهای سوری به آمریکا ختم نمی شود که به اسم مبارزه با داعش و در اصل با هدف پیگیری پروژه نفوذ وارد میدان عملیاتی سوریه شده است. بلکه وی باید در این میان پاسخگوی چالش برخاسته از روسیه هم باشد که برخلاف واشنگتن جدیت خود را در مقابله با داعش به اثبات رسانده و حال که تلاش ها برای حل بحران سوریه وارد مرحله حساس شده بر حضورهمه گروه های سوری در پای میز مذاکره اصرار می کند.

در زمانی که عربستان و ترکیه با اعمال فشار قصد وارد کردن نام گروه های تروریستی نظیر «احرار الشام» و «جیش الاسلام» را در لیست هیئت مذاکره کننده مخالفین سوری دارند، روسیه به نوبه خود عدم حضور احزاب کرد را که جایگاه مهمی در ترکیب جمعیتی سوریه دارند و جدیت خود را در مبارزه با داعش به اثبات رسانده اند، غیر موجه می داند.

به همین دلیل پس از تعویق مذاکرات صلح سوریه در ژنو که علت اصلی آن کارشکنی های عربستان عنوان شد، «الکسی بوروداوکین» نماینده دائم روسیه در مقر اروپایی سازمان ملل در چرایی ضرورت مشارکت کردها در مذاکرات صلح سوریه دو دلیل عنوان کرد: نخست اینکه کردهای سوریه یکی از گروه های اصلی در سوریه هستند و حق مشارکت در تعیین سرنوشت کشورشان را دارند و دوم اینکه در حال حاضر بدون مشارکت کردها نمی توان برای هیچکدام از مشکلات جاری راه حل پیدا کرد.

وی در این باره گفت: کردها در ساختار اصلی اپوزیسیون سیاسی سوریه حضور دارند، آنها مذاکره کنندگان قانونی هستند علاوه بر این، آنها در دیدارهای مسکو و قاهره هم حضور داشتند و این بدان مفهوم است که کردها حق مشارکت در تصمیم گیری ها را دارند.

این در حالیست که مسکو همواره هشدار داده است که یکصدا شدن ترکیه با داعش و دیگر تروریست ها موجب افزایش خطر در منطقه و جهان می شود.

دعوای تازه ای که ترکیه برای نادیده گرفتن حقوق کردهای سوری در مذاکرات صلح این کشور به راه انداخته در حالی به اوج خود نزدیک می شود که دیروز «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا از روسیه برای کمک به حل بحران سوریه درخواست کمک کرد. حال آنکه «سرگئی لاوروف» همتای روس وی ضمن تاکید بر آمادگی مسکو برای حل این معضل هر گونه همکاری با آمریکا را به پیروی از اصول و قراردادهای بین المللی منوط کرد.

از سوی دیگر، لاوروف به تازگی از طرحی خبر داد که می تواند جنگ داخلی در سوریه را تمام کند. وی در توضیح این مطلب گفت: این طرح ساده و تخصصی است و با مقامات دولت آمریکا در میان گذاشته شده است.