موسسه راهبردی دیده بان، خبر دو روز پیش مقامات پاکستان در اعلام مرگ ملامحمد عمر رهبر گروه طالبان جنجال بسیاری در فضای رسانه‌ای منطقه و حتی دنیا ایجاد کرد. در این خبر اعلام شد که ملاعمر 2 سال پیش کشته شده و طالبان این خبر را تا به امروز مخفی نگه داشته است. بعد از این اتفاق، هر چند سخنگوی طالبان سریعاً خبر منتشر شده را تکذیب کرد، اما مطلب دیروز یک سایت نیمه رسمی طالبان مبنی بر معرفی جانشین ملامحمد عمر به نوعی مهر تأئیدی بر خبر سازمان اطلاعات پاکستان مبنی بر مرگ ملاعمر بود. در این میان سوالات زیادی مطرح می‌گردد که مهمترین و محوری‌ترین آنها این است که اگر این خبر صحت دارد، چرا دو سال از سوی طالبان مخفی شده است؟ سوال دیگر آنکه چرا سازمان اطلاعات و امنیت پاکستان این خبر را منتشر کرده است؟ و بالاخره معرفی جانشین از سوی طالبان که البته هنوز حالتی رسمی به خود نگرفته از چه روی صورت گرفته است؟
برای پاسخ به این سوالات ابتدا باید نگاهی اجمالی به نقش طالبان در افغانستان و تحولات اخیر حول این گروه در این کشور داشت. همانطور که می‌دانیم طالبان همواره با دولت مرکزی افغانستان در مناقشه بوده است و یکی از مهمترین طرف‌های منتفع از این مناقشه نیروی‌های آمریکایی و غربی حاضر در افغانستان بوده‌اند که در خلال عدم برقراری امنیت کامل و پایدار در افغانستان و ایجاد وحدت میان گروه‌‌های سیاسی در این کشور نقش پررنگ‌تر و بهانه‌ای برای حضور بیشتر در خاک این کشور یافته‌اند. پس در کلیت قضیه رفتار و وجود طالبان نفعی کلی و راهبردی برای آمریکا و غرب در افغانستان به حساب آمده و حتی اگر این خبر صحت هم داشته باشد، اعلام آن باعث ریزش در بدنه این گروه می‌گردد که این مسئله در پازل اهداف آمریکا در افغانستان نمی‌گنجد.
اما در چند ماه اخیر حضور عوامل داعش و جریان فکری این گروه تروریستی در خاک افغانستان با هدف عضوگیری و تأمین نیرو باعث واکنش‌هایی از سوی طالبان گردید. چراکه مشاهده شد داعش بیشترین جذب خود را از بدنه طالبان بدست می‌‌‌آورد و این مسئله تا آستانه ایجاد درگیری میان دو گروه نیز پیش رفت. با توجه به این اتفاقاً و با عنایت به این مسئله که طالبان هیچ‌گاه به مانند داعش، یک گروه قابل هدایت برای منافع غرب در منطقه نبوده است، طبیعی است که این بار ریزش در گروه طالبان با توجه به انتفاع داعش، برای غربی‌ها مطلوب است. پس اعلام خبر مرگ ملاعمر که قطعاً می‌تواند به این ریزش کمک کند، اتفاقی است که آمریکایی‌ها از آن استقبال می‌کنند. با توجه به این مسئله می‌بینیم که اعلام این خبر از سوی سرویس اطلاعات پاکستان صورت می‌گیرد که یک سرویس مستقل از دولت این کشور و مرتبط با سرویس‌های غربی است.
از سوی دیگر رفتار رهبران طالبان نیز طبیعی بوده که ابتدا در اقدامی شتابزده خبر منتشر شده را تکذیب کنند تا اهداف منتشرکنندگان خبر محقق نگردد، اما اقدامات بعدی و نشانه‌های امر نیز تقریباً صحت خبر را نشان می‌دهد و رهبران فعلی طالبان که متوجه هستند این اتفاق با توجه به مرگ ملاعمر در طولانی مدت همان اثر ریزش در طالبان را برجای خواهد گذاشت، خیلی سریع از یک منبع غیر رسمی اقدام به اعلام خبر انتخاب جانشین نموده تا هم فضای ایجاد شده حول گروه و هم خود گروه را کنترل نمایند.
