به گزارش موسسه راهبردی دیده بان، پس از مطرحشدن مسئله زمینههای نفوذ در کشور توسط مقام معظم رهبری، لازم به نظر میرسد که برخی مؤلفههای مربوط به جاسوسی و نفوذ، جهت آشنایی و تبیین برای فضای عموی جامعه مطرحشده و همچنین در آن بصیرت افزایی را مدنظر قرار داد.
دیدهبان در نظر دارد این مسئله را در قالب کتابشناسیهای امنیتی مربوط به سرویسهای جاسوسی غربی بالاخص آمریکا ارایه دهد.
در این گزارش به قسمت دوم کتاب "جاسوسی و نشر اطلاعات گمراه کننده" نوشتهی «کلیو جیفورد» که در کشور آمریکا منتشر شده است میپردازیم.
فصل سوم به مبحث سازمانها و افراد اختصاص یافته است. آمریکا بیش از هر کشور دیگری دارای سازمانهای جاسوسی و اطلاعاتی است که سیا، اف.بی.آی و آژانس امنیت ملی مهمترین این سازمانها هستند.
سازمان سیا عمدتاً مسؤول جاسوسی و جمعآوری اطلاعات در خارج از کشور است. در همین حال آژانس امنیت عمدتاً در زمینه اطلاعات علائم به فعالیت مشغول است. در این فصل به تاریخ شکلگیری سازمان سیا اشاره شده و فواید ماشین رمزگذاری مورد بررسی قرار گرفته است. ک.گ.ب به عنوان مهمترین رقیب سازمان سیا در دوران جنگ سرد معرفی شده است و همچنین اشارهای گذرا به اطلاعات استرالیا و انگلیس نیز صورت گرفته است.
البته نباید فراموش کرد که کشورهای انگولاساکسون پیمانهای امنیتی و اطلاعاتی عمدهای را امضا کردهاند. در این فصل به یکی از اشتباهات اطلاعاتی سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی «موساد» اشاره شده است. در سال 1974 عوامل موساد عملیاتی را در نروژ به منظور قتل علی احمد سلامه رییس امنیت سازمان آزادی بخش فلسطین طراحی کردند که اشتباهاً فردی به نام احمد بوشیقی را به جای وی ترور کردند و در نهایت هم عاملان این ترور دستگیر و محاکمه شدند.
در فصل بعدی به این مطلب اشاره میشود که جاسوسی هنگامی موفقیتآمیز خواهد بود که اهداف به درستی انتخاب شده باشند. گاهی اوقات خود جاسوسان مورد هدف قرار میگیرند. در عین حال افرادی نیز وجود دارند که خودشان پیشنهاد فعالیت برای آژانسهای اطلاعاتی را مطرح میکنند.
هدف قراردادن رهبران و نیروهای مخالف نیز در این فصل بررسی شده است. گاهی یک سازمان اطلاعاتی جاسوسی مثل موساد فردی را برای ترور مشخص یا اشخاص مأمور میکند؛، اگر این فرد نتواند مأموریت خود را انجام دهد و به دشمن ملحق شود، آن گاه خود او به یک هدف تبدیل خواهد شد. در حالی که دشمنان و مخالفان هدف فعالیتهای جاسوسی و ترور هستند اما مردم کشورهای خارجی هدف عملیاتهای تبلیغاتی و ارائه اطلاعات غلط قرار میگیرند.
هزاران سال است که فعالیهای جاسوسی انجام میگیرد. و از جاسوسی به عنوان دومین شغل پر قدمت تاریخ یاد میشود. در عین حال باید توجه داشت که فعالیت رمزگذاری و رمزشکنی نیز دارای قدمت طولانی هستند و متیبههای رمزگذاری شده متعلق به هزاران سال پیش نیز یافت شده است. جالب اینجا است که در کتاب مقدس نیز به فعالیت جاسوسان اشاره شده است.
مفهوم راه اندازی شبکه جاسوسی نیز در فصل پنج بررسی شده است و به عنوان مثال فرانسیس والسینگهام در زمان الیزابت اول در انگلیس شبکهای متشکل از پنجاه نفر جاسوس را هدایت میکرد. فعالیتهای جاسوسی در دوران جنگ داخلی آمریکا نیز رونق داشته است و به فعالیتهای جاسوسان در این دوره هم پرداخته شده است.
واقعیت و افسانه در مورد جاسوس تشکیل دهنده فصل دیگری از این کتاب است. کتاب «جیمز فینمور کوپر» در سال 1821 نخستین کتاب در ادبیات غربی است که فعالیتهای جاسوسی را در قالب داستان به تصویر کشیده است؛ کوپر رمانی را در مورد جاسوسان جنگ داخلی آمریکا نگاشته بود. واقعیت این است که جاسوسان همیشه مورد توجه و علاقه مردم بودهاند و شخصیتهای داستانی بسیار مشهوری نظیر «جیمز باند» در همین راستا خلق شدهاند. شاید نزدیکترین نکته بین جهان واقعی جاسوسی و جهان خیالی آن ابزارهای بسیار پیشرفته و اغلب بسیار ریز و غیر قابل دید جاسوسی باشد.
در حال حاضر آمریکا پیشرفتهترین امکانات اطلاعات تصاویر و اطلاعات علائم را در اختیار دارد و در این راستا از هواپیماهای بسیار مدرن و بدون خلبان استفاده میکند و بعضاً خیلی از اطلاعاتی که دست تروریستهای تولیدی آنها در سوریه، عراق و یا یمن قرار میگیرد از همین نوع جاسوسیها است. مورد تاریخی استفاده از علائم به رهگیری تلگرام «زیمرمن» مربوط میشود که به واقع دلیل اعلامی آمریکا برای ورود به جنگ جهانی اول بود.