بازتاب گسترده خبر ترور اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش اسلامی حماس در تهران سبب افزایش گمانه‌زنی‌ها در خصوص نیت اصلی و اهداف نتانیاهو در خصوص اقدام تروریستی در روزهای پایانی ماه ژوئیه شد. برخی تحلیلگران از چراغ سبز واشنگتن به تل‌آویو برای حذف رهبران ارشد مقاومت گفتند و برخی دیگر از اراده نتانیاهو برای صدور بحران در منطقه و ایجاد درگیری مستقیم میان محور مقاومت و سنتکام نوشتند. با وجود نزدیک به واقعیت بودن هر یک از ادعاهای فوق اما به نظر می‌رسد چهار متغیر «توقف مذاکرات آتش‌بس در دوحه- قاهره»، «دستاوردسازی برای فروش به افکار عمومی داخل سرزمین‌های اشغالی»، «تشدید تنش با ایران و کسب امتیازات کلیدی از غرب» و «کمک به ترامپ در آستانه انتخابات ۲۰۲۴» دلایل اصلی نتانیاهو برای صدور فرمان ترور اسماعیل هنیه در تهران بوده است.
توقف مذاکرات آتش‌بس
در آخرین ساعات ماه مه میلادی، جو بایدن در کاخ سفید در برابر اصحاب مطبوعات حاضر و از طرح سه مرحله‌ای خود برای برقراری صلح در غزه رونمایی کرد. وی پیش از اعلام عمومی این خبر اعلام کرد که پیش از نهایی شدن این طرح با رهبران رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی مشورت کرده است. به فاصله کمتر از یک هفته این طرح در قالب قطعنامه ۲۷۳۵ به تصویب شورای امنیت رسید و تبدیل به ایده مشترک جامعه جهانی برای توقف جنگ در فلسطین اشغالی شد. پس از ارائه این طرح ویلیام برنز و برت مک‌کورگ راهی منطقه خاورمیانه شدند تا در جریان مذاکرات قاهره- دوحه زمینه برقراری تماس میان طرفین منازعه و حصول توافق را فراهم کنند. در چنین شرایطی بازی تکراری نتانیاهو مبنی بر ارائه پیشنهادات غیر واقعی برای شکست مذاکرات آغاز شد.
در آخرین دور مذاکرات آتش‌بس در رم که با حضور ویلیام برنز، محمد بن عبدالرحمن آل الثانی و عباس کامل برگزار شد، از شروط جدید اسرائیل همچون «حق وتو در خصوص آزادی اسرای فلسطینی»، «نظارت بر روند بازگشت آوارگان فلسطینی به شمال غزه»، «تداوم کنترل گذرگاه رفح و محور فیلادلفیا» و «درخواست حمایت کتبی بایدن از حمله مجدد اسرائیل به غزه» رونمایی گشت! برهمین اساس برخی تحلیلگران معتقدند ترور اسماعیل هنیه به نوعی تیر خلاص نتانیاهو به روند مذاکرات آتش‌بس در منطقه بود. نخست وزیر قطر پس از این حادثه تروریستی در پاسخ به درخواست آنتونی بلینکن اعلام کرد چگونه امکان مذاکرات آتش‌بس وجود دارد در حالی که یک طرف مذاکره کننده دیگر را به قتل می‌رساند!
دستاوردسازی برای فروش به افکار عمومی
یکی از دلایل طولانی‌تر شدن روند جنگ در غزه و تنش کنترل شده در جبهه شمالی- جنوبی، تلاش نتانیاهو برای کسب موفقیت‌های قابل توجه نظامی، جهت فروش به افکار عمومی است. به عبارت دیگر نخست وزیر کنونی اسرائیل علاقه مند است با ترور افرادی مانند سردار اسماعیل زاهدی، فواد شکر و اسماعیل هنیه تبدیل به قهرمان بی‌بدیل جنگ شود که توانسته از صهیونیست‌ها در برابر تهدیدات بیرونی محافظت کند. براساس آخرین نظرسنجی انجام شده در شبکه ۱۳ اسرائیل حزب «وحدت داخلی» به ریاست بنی‌گانتز با ۲۳ کرسی، لیکود به ریاست بنیامین نتانیاهو به ۲۱ کرسی، «یش عتید» به ریاست یائیر لاپید با ۱۳ کرسی، «اسرائیل خانه ما» به ریاست آویگدور لیبرمن با ۱۲ کرسی و «قدرت یهودی» به ریاست ایتامار بن گویر با ۱۱ کرسی در رتبه‌های اول تا پنجم قرار دارند. براساس این نظرسنجی نیروهای اپوزیسیون با ۶۱ کرسی همچنان شانس بیشتری برای پیروزی بر ائتلاف راست گرایان به رهبری نتانیاهو با ۵۳ کرسی دارند!
در چنین شرایطی نتانیاهو ترجیح می‌دهد تا «قهرمان» میدان جنگ باشد تا «دیپلمات» میز مذاکره! برخی کارشناسان مسائل فلسطین اشغالی معتقدند اگر ترور رهبران ارشد حماس و نابودی تمام زیرساخت‌های غزه هم نتواند به بهبود جایگاه نتانیاهو در نظرسنجی‌ها کمک کند این احتمال وجود دارد که او و اعضای راستگرای کابینه گزینه تشدید تنش در جبهه شمالی را انتخاب نمایند. به عبارت دیگر کابینه فعلی رژیم صهیونیستی تا آنجایی به نبرد ادامه خواهد داد تا بار دیگر نظر افکار عمومی به نفع آنها تغییر کند.
تشدید تنش با ایران و کسب امتیازات کلیدی از غرب
سیاست غیرمسئولانه اعضای «جی -۷» در جریان حمله تروریستی اسرائیل به بخش کنسولی ساختمان سفارت ایران در دمشق و به دنبال عملیات تلافی‌جویانه «وعده صادق» نه تنها موجب پشیمانی نتانیاهو نشد، بلکه به نظر می‌رسد انگیزه لازم را به وی برای تشدید تنش با تهران و اعضای شبکه مقاومت داده است. در حالی که غربی‌ها از ایران می‌خواستند تا واکنشی نسبت به ترور فرماندهان نظامی خود نشان ندهد یا آنکه به پاسخ نمایشی اکتفا کند؛ هیچ اقدام تنبیهی علیه اسرائیل مانند محکومیت دیپلماتیک، توقف کمک تسلیحاتی یا وضع تحریم‌های اقتصادی انجام ندادند. در سوی مقابل دولت‌های غربی به بهانه دفاع مشروع ایران تحریم‌هایی را علیه واحدهای موشکی- پهپادی جمهوری اسلامی ایران وضع کردند.
علاوه بر این کنگره آمریکا بسته کمک تسلیحاتی- مالی ۱۷ میلیارد دلار را برای کمک به رژیم صهیونیستی تصویب نمود. اتخاذ چنین سیاستی یکجانبه‌ای از سوی غربی‌ها سبب «تهاجمی‌تر» شدن رویکرد نتانیاهو و ایجاد انگیزه برای وی جهت ترور سایر فرماندهان محور مقاومت شده است. به عبارت دیگر واشنگتن- بروکسل با اتخاذ سیاست غلط در قبال تحولات جاری در خاورمیانه به اندازه صهیونیست‌ها در ماجرای ترور شهید هنیه مجرم‌اند و باید آماده پاسخ کوبنده اعضای شبکه مقاومت در منطقه شرق عربی باشند.
دادن پاس گل به جمهوری خواهان
تداوم بحران در خاورمیانه وضعیت شکننده دموکرات‌ها در انتخابات را سخت‌تر خواهد کرد. طی ۱۰ ماه اخیر تیم سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا در فرصت‌های مختلف سعی کردند تا اسرائیل را مجبور به توقف جنگ و تبادل اسرا کنند تا از این طریق زمینه برای عادی سازی روابط ریاض- تل‌آویو و به دنبال آن آغاز رسمی فعالیت کریدور «آیمک» فراهم شود اما تاکنون نتانیاهو با این خواسته همراهی نکرده است. کارشناسان معتقدند علت اصلی این عدم همراهی تأثیرگذاری بر روی رأی دهندگان عرب‌آمریکایی و نیروهای ترقی خواه در واشنگتن است تا از این طریق زمینه برای شکست کامالا هریس در ایالت‌های مردد را فراهم کند. در این دستگاه تحلیل با شکست دموکرات‌ها در انتخابات این احتمال وجود دارد که نتانیاهو امتیاز برقراری صلح در غزه را به ترامپ تقدیم کند.
بهره سخن
تداوم جنگ غزه و امتداد آن در سایر جبهه‌های نبرد بیش از آنکه تابعی از منافع رژیم صهیونیستی باشد، وابسته به اراده و منافع شخصی نتانیاهو برای بقای در کرسی قدرت است. در حالی که اعضای جامعه جهانی به دنبال اجرایی شدن قطعنامه ۲۷۳۵ شورای امنیت و توقف فوری جنگ غزه هستند، نتانیاهو از ترس استعفای اعضای راستگرای کابینه و سقوط دولت، تن به گزینه آتش‌بس نداده و در این مسیر بر جان اسرای صهیونیست قمار می‌کند. وضعیت نابسامان نتانیاهو در نظرسنجی‌های صورت گرفته توسط رسانه‌ها و مراکز افکارسنجی نشان می‌دهد که نتانیاهو طی ۱۰ ماه اخیر نتوانسته دستاورد قابل توجهی به دست آورد و همین موضوع موجب عدم اعتماد صهیونیست‌ها به وی شده است. در چنین شرایطی نتانیاهو ترجیح می‌دهد تا به جای همراهی با بایدن- هریس، وضعیت اضطراری در سرزمین‌های اشغالی ادامه پیدا کند تا به مرور زمان شانس وی برای پیروزی مجدد در انتخابات افزایش یابد.
منبع: خبرگزاری مهر
