به گزارش دیده بان، از ۲ مارس ۲۰۲۵ (۱۲ اسفند ۱۴۰۳)، اسرائیل به‌طور کامل گذرگاه‌های ورود کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه را بسته است.
بنا به گزارش سازمان ملل، بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفری نوار غزه در معرض قحطی قرار گرفته‌اند و اوضاع انسانی در این منطقه از هر زمان دیگری بحرانی‌تر است.
کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل در هفته گذشته هشدار داد که اگر گذرگاه‌ها باز نشوند، هزاران نفر ممکن است تا پایان ماه آوریل جان خود را از دست بدهند.در کنار آن رژیم صهیونیستی از هجدهم مارس بمباران‌های خود را علیه مناطق غیرنظامی شدت بخشیده که روزانه ده‌ها شهید و زخمی برجای گذاشته است.
برای بررسی میدانی وضعیت اقتصادی، اجتماعی و انسانی در نوار غزه، گفت‌وگویی تفصیلی با احمد ابوقمر، عضو دیده‌بان حقوق بشر اروپا-مدیترانه و ساکن اردوگاه جبالیا، انجام دادم که متن کامل آن در ادامه آمده است:
فهرست روزانه مرگ در غزه با هوش مصنوعی تهیه می‌شود
فارس: به عنوان سوال اول می‌خواهم بدانم اینکه می‌گویند اسرائیل از فناوری هوش مصنوعی در جنگ استفاده می‌کند، چگونه است؟
ابوقمر: استفاده از هوش مصنوعی در جنگ‌های مدرن به‌ویژه در مورد اسرائیل، با هدف تسریع در عملیات نظامی و هدف‌گیری‌های دقیق‌تر، آثار و تبعات بسیار سنگینی بر وضعیت انسانی در غزه داشته است.
یکی از سیستم‌های پیشرفته‌ای که اسرائیل به‌طور ویژه استفاده کرده، سیستم «حافار» است که به‌طور خودکار داده‌های گسترده‌ای را از منابع مختلف جمع‌آوری کرده و به تهیه فهرست‌های قتل عام می‌پردازد. این فناوری، بدون هیچ‌گونه نظارت انسانی، تصمیمات نهایی را برای حملات تعیین می‌کند.
این سیستم‌ها و الگوریتم‌ها به‌طور ویژه برای شناسایی و هدف‌گیری مناطق غیرنظامی طراحی شده‌اند که نتیجه‌اش حملات مکرر به خانه‌ها و زیرساخت‌های غیرنظامی بوده است.این نوع استفاده از فناوری به‌شکل غیرقانونی و بی‌رحمانه، نه تنها دقت بالای نظامی را فراهم می‌کند بلکه موجب افزایش قربانیان غیرنظامی می‌شود و زندگی هزاران کودک و زن را در معرض خطر قرار می‌دهد.
سوال: چه اثراتی بر زندگی مردم غزه در نتیجه این فناوری‌ها مشاهده کرده‌اید؟
ابوقمر: اثرات این فناوری‌ها بر مردم غزه به‌وضوح نگران‌کننده است. بسیاری از خانه‌های غیرنظامیان هدف‌گیری شده‌اند، بدون آن‌که توجهی به وضعیت انسانی ساکنان آنها شود. این تکنولوژی‌ها تنها بر اساس داده‌های تجزیه و تحلیل‌شده، بدون در نظر گرفتن اصول انسانی یا نیازهای واقعی مردم، به اجرای حملات می‌پردازند. در نتیجه، علاوه بر کشتار بی‌گناهان، به بحران‌های انسانی در غزه دامن زده است.
فارس: استفاده از هوش مصنوعی در این جنگ‌ها چه تهدیداتی برای آینده دارد؟ابوقمر: استفاده از این فناوری‌ها در آینده تهدیدی جدی برای حقوق بشر به‌شمار می‌آید. این ابزارها، که به‌طور خودکار تصمیماتی برای کشتار می‌گیرند، نه تنها مسئولیت فردی را از بین می‌برند بلکه امکان محاکمه و پاسخگویی را نیز دشوارتر می‌کنند. همچنین، این سیستم‌ها می‌توانند به نسل‌کشی‌های گسترده‌تر در آینده کمک کنند، زیرا از آنها برای پیشبرد اهداف نظامی با حداقل هزینه انسانی استفاده می‌شود.
فارس: آقای ابوقمر، حالا لطفاً از وضعیت کلی کمک‌ها و مواد غذایی در نوار غزه بفرمایید؟
ابوقمر: متأسفانه، هیچ نوع کمکی وارد نوار غزه نمی‌شود. گذرگاه‌ها بیش از ۵۰ روز است که بسته‌اند و هیچ کامیون تجاری یا حامل کمک وارد نشده است. به‌طور کامل بسته هستند. این یعنی شهروندان دیگر چیزی برای خوردن ندارند. حتی آن‌هایی که ذخایری برای یک یا دو هفته داشتند، حالا آنها را هم مصرف کرده‌اند.
قیمت‌ها نیز به‌شدت افزایش یافته است. قیمت یک کیسه آرد از ۲۰ شِکِل (حدود ۷ دلار) به ۴۰۰ شِکِل (بیش از ۱۰۰ دلار) رسیده است. مردم دیگر قدرت خرید ندارند. هر کسی که قبلاً روزی دو یا سه وعده غذا می‌خورد، حالا به یک وعده در روز بسنده می‌کند.
اگر وضعیت به همین شکل ادامه یابد، در عرض یک هفته دیگر همین یک وعده نیز ناپدید می‌شود و قحطی جان کودکان و سالخوردگان را خواهد گرفت.
از سوی دیگر، نانوایی‌ها به‌دلیل نبود آرد بسته‌اند. برخی خانواده‌ها به‌طور موقت خودشان در خانه‌ها نان می‌پزند، اما حجم آرد بسیار کم است و مردم برای تهیه آن باید هزینه‌های بسیار زیادی پرداخت کنند. این بحران غذایی به شدت زندگی روزمره مردم را مختل کرده و باعث شده که بسیاری از خانواده‌ها مجبور شوند تا از غذاهای ساده‌تری همچون عدس و برنج در مقادیر بسیار اندک استفاده کنند.
گذرگاه‌ها کاملا مسدود است
فارس: برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند اسرائیل گاهی اوقات گذرگاه‌ها را باز می‌کند. آیا این خبر صحت دارد؟
ابوقمر: این تنها یک بازی رسانه‌ای است. رسانه‌های غربی و صهیونیستی تلاش دارند با انتشار این اخبار کذب، افکار عمومی را آرام کنند. اما حقیقت این است که گذرگاه‌ها کاملاً بسته‌اند و هیچ کمکی وارد نمی‌شود. ما روزانه با گرسنگی، نبود سوخت، کمبود دارو و نبود امکانات نجات مواجه‌ایم، و این واقعیتی است که نمی‌توان انکار کرد.
صراحتاً می‌توانم بگویم که این اخبار فقط برای گمراه کردن مردم منتشر می‌شود. در حالی که میلیون‌ها نفر در غزه به‌دنبال کمک‌های بشردوستانه هستند، این شایعات تنها به افزایش ناامیدی و سردرگمی مردم دامن می‌زند.
فارس: در شرایطی که نانوایی‌های غزه تعطیل شده و ذخایر آرد نزد مردم هم تمام شده آیا برنج یا سبزیجات در بازارها یافت می‌شود؟
ابوقمر: در مورد برنج، وضعیت فاجعه‌بار است. برنج باسماتی، هندی یا دیگر انواع باکیفیت اصلاً وجود ندارند. تنها چیزی که آن هم به سختی یافت می‌شود، برنج مصری بی‌کیفیت است که قیمتش به کیلویی ۵۰ شِکِل رسیده؛ یعنی چیزی نزدیک به ۱۵ دلار.
در مورد سبزیجات هم وضع مشابهی داریم. قبل از جنگ، گوجه‌فرنگی کیلویی ۲ شِکِل بود. الان به بیش از ۳۰ شِکِل رسیده و کیفیتش هم بسیار پایین است—نرسیده، نرم و غیرقابل مصرف. پیاز کیلویی بیش از ۱۵ دلار است. سیب‌زمینی، بادمجان، خیار یا کدو اصلاً وجود ندارند.
این افزایش قیمت‌ها تنها بر ناتوانی خرید مردم غزه افزوده و بر زندگی آنها تأثیرات منفی داشته است. بسیاری از خانواده‌ها به‌دلیل نبود منابع مالی قادر به خرید غذا نیستند و در نهایت، به‌طور ناخواسته مجبور به پذیرش شرایط بد غذایی و سلامتی می‌شوند.
فارس: نهادهای امدادی چه وضعیتی دارند؟ آیا هنوز فعال هستند؟
ابوقمر: پیش از جنگ، در اردوگاه جبالیا پنج نهاد خیریه فعال بودند. حالا فقط یک نهاد باقی مانده و آن هم با حداقل امکانات کار می‌کند. آنها روزانه مقداری برنج یا عدس میان مردم توزیع می‌کنند و علناً اعلام کرده‌اند اگر گذرگاه‌ها طی ده روز آینده باز نشود، فعالیتشان متوقف خواهد شد.
نهادهای بین‌المللی هم اکثراً کارشان را متوقف کرده‌اند. نیرو دارند، اما کمکی وجود ندارد که توزیع کنند. در شرایط فعلی، بسیاری از نهادهای بشردوستانه حتی برای تهیه غذا و مواد اولیه با مشکلات بزرگی روبه‌رو هستند و بسیاری از نیروهای داوطلب در حال ترک منطقه هستند.
صدای مجروحان زیر آوار شنیده می‌شود، اما راه نجاتی نیست
فارس: دولت حماس در غزه و نهادهای دولتی مانند شهرداری‌ها در این شرایط چه می‌کنند؟
ابوقمر: نهادهای دولتی هنوز فعال هستند، اما با سختی فراوان. بیش از دو ماه است که حقوق کارمندان دولتی پرداخت نشده است. دولت می‌گوید به‌دلیل هدف قرار گرفتن مستقیم دفاتر و زیرساخت‌هایش، امکان پرداخت حقوق ندارد.
پلیس به‌صورت پنهانی و با لباس شخصی فعالیت می‌کند. کادر درمانی، شهرداری‌ها، دفاع مدنی... همه هستند اما بسیار ضعیف و فرسوده. تنها دو خودروی آتش‌نشانی در کل شمال غزه وجود دارد. اسرائیل خودروهای دفاع مدنی از جمله خودروهای آتش‌نشانی را هم هدف می‌گیرد. عملیات آواربرداری به‌صورت دستی انجام می‌شود، چون سوختی هم برای راه‌اندازی ماشین‌آلات باقیمانده نداریم.
نیروهای دفاع مدنی با وجود این که می‌توانند آوارهای سنگین را جابه‌جا کنند، اما به‌دلیل نداشتن تجهیزات و سوخت، از انجام عملیات نجات عاجزند. بنابراین، بسیاری از مجروحان زیر آوار می‌مانند و جان خود را از دست می‌دهند.
فارس: آیا واقعا مجروحین زیر آوار باقی می‌مانند؟ امکان نجات نیست؟
ابوقمر: بله، صراحتاً همین‌طور است. نیروهای دفاع مدنی صدای مجروحان را زیر آوار می‌شنوند، اما نه سوخت دارند، نه لودر و نه تجهیزات. اسرائیل به‌طور عمدی بولدوزرها و ماشین‌آلات نجات را هدف قرار داده است. در نتیجه، مجروحان بسیاری به‌دلیل نبود امکانات شهید می‌شوند.
در برخی موارد، حتی زمانی که مردم نجات یافته‌اند، به‌دلیل نبود دارو و درمان مناسب، جان خود را از دست داده‌اند.
فارس: وضعیت سوخت و گاز چگونه است؟
ابوقمر: گاز پخت‌وپز کاملاً تمام شده. مردم به استفاده از هیزم برگشته‌اند. سوخت موجود است، اما بسیار گران. کرایه‌های حمل‌ونقل افزایش یافته—مثلاً مسیرهایی که قبلاً دو شِکِل هزینه داشت، حالا به هشت شِکِل رسیده و مردم دیگر توان پرداخت ندارند.
سوخت در بازار سیاه موجود است، اما قیمتش بسیار بالا و دسترسی به آن دشوار است. همین مشکل سوختی نیز مشکلات فراوانی برای حمل‌ونقل و استفاده از خودروها در پی داشته و شهروندان مجبورند که مسافت‌های طولانی را پیاده طی کنند.
فارس: وضعیت دسترسی به آب آشامیدنی چگونه است؟
ابوقمر: آب نیز نایاب شده. پمپ‌های چاه‌ها به سوخت نیاز دارند و چون سوختی در دسترس نیست، آبی هم پمپاژ نمی‌شود. برخی شهروندان سعی کردند با انرژی خورشیدی آب استخراج کنند، اما اسرائیل عمدی پنل‌های خورشیدی را هدف قرار داده و تقریباً تمام آنها تخریب شده‌اند.
همچنین در شرایط کنونی، مشکلات زیادی در زمینه بهداشت و درمان نیز به‌وجود آمده است. کمبود آب، مواد ضدعفونی‌کننده و داروهای مورد نیاز برای درمان بیماری‌های ناشی از وضعیت بهداشتی نامناسب، به مشکلات مردم افزوده است.
فارس: بر اساس اطلاعات موجود در گزارش‌ها، وضعیت غذایی و بهداشتی در غزه چطور است؟
ابوقمر: واقعاً وضعیت بسیار بحرانی است. طبق گزارش‌های موجود، ۹۵ درصد از مردم غزه با مشکل امنیت غذایی روبه‌رو هستند و حدود ۶۰ هزار کودک از سوءتغذیه حاد رنج می‌برند که ۱۲ هزار نفر از آنها وضعیت بحرانی دارند. همچنین تعداد بسیار زیادی از زنان باردار و مادران شیرده نیاز مبرم به کمک غذایی دارند.
علاوه بر این، کم خونی در میان کودکان به ۱۰۰ درصد رسیده است و بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان، شب کوری و اختلال در اعصاب در حال گسترش هستند. این شرایط به‌طور جدی تهدیدی برای آینده نسل جدید غزه محسوب می‌شود.
فارس: این بحران‌ها چه اثراتی بر آینده غزه دارند؟
احمد ابوقمر: این بحران‌ها نه تنها آینده غزه، بلکه آینده تمام منطقه را تهدید می‌کنند. به‌طور خاص، بیش از ۷۷۰۰ کودک در معرض خطر جدی به‌دلیل نبود مراقبت‌های پزشکی هستند. همچنین بیش از ۶۰ هزار کودک دیگر در معرض ابتلا به بیماری‌های مزمن هستند. این وضعیت باعث می‌شود که نسل‌های آینده غزه با مشکلات جسمی و روحی بسیار جدی مواجه شوند.
اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، آینده غزه به‌طور کامل تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و این نسل‌ها با مشکلات عدیده‌ای در زمینه‌های بهداشتی، آموزشی و اجتماعی مواجه خواهند شد.
فارس: به‌عنوان یک ناظر و فعال حقوق بشری، چه اقداماتی باید برای پایان دادن به این بحران انجام شود؟
ابوقمر: اول از همه، باید فشارهای بین‌المللی برای بازگشایی گذرگاه‌ها و اجازه دادن به ورود کمک‌های بشردوستانه افزایش یابد. علاوه بر این، باید تحقیقات مستقلی در سطح جهانی برای ارزیابی استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی در جنگ‌ها انجام شود. استفاده از این فناوری‌ها باید در چارچوب قوانین بین‌المللی و حقوق بشر قرار گیرد تا از تأثیرات منفی آن بر غیرنظامیان جلوگیری شود.
همچنین، نهادهای حقوق بشری باید از سازمان‌های بین‌المللی درخواست کنند که با جدیت بیشتری به این موضوع پرداخته و مسئولان این جنایات را مورد محاکمه قرار دهند.
آنچه از زبان احمد ابوقمر روایت شد، تنها گوشه‌ای از فاجعه انسانی در نوار غزه است. بحرانی که با بسته شدن گذرگاه‌ها از سوی اسرائیل به اوج رسیده و زندگی میلیون‌ها فلسطینی را تهدید می‌کند. در این میان، قحطی، بیماری، نبود آب، گاز، سوخت و دارو تنها بخشی از مشکلات روزمره مردم غزه هستند.
سازمان ملل، صلیب سرخ جهانی و بسیاری از نهادهای بین‌المللی هشدار داده‌اند که اگر گذرگاه‌ها باز نشوند، این بحران از کنترل خارج شده و به نسل‌کشی خاموشی تبدیل خواهد شد.
از جامعه جهانی انتظار می‌رود که به‌جای سکوت، اقدامی جدی و فوری برای بازگشایی گذرگاه‌ها و رساندن کمک به مردم مظلوم غزه انجام دهد.
منبع: خبرگزاری فارس
